Opis

Kilka lat po śmierci Pieter Bruegel starszy został nazwany przez jednego z antwerpskich uczonych „najdoskonalszym malarzem swoich czasów”, a w następnych dziesięcioleciach znawcy sztuki namiętnie zbierali jego obrazy – wśród nich był cesarz Rudolf II, jeden z najznakomitszych kolekcjonerów ówczesnej Europy, a także sam Pieter Paul Rubens. Pomimo tak wielkiej sławy Bruegla, jego współcześni nie przekazali nam wielu istotnych wiadomości o jego życiu. Przede wszystkim nie wiemy, kiedy się urodził. Szacunkowe obliczenia wskazują najwcześniej na rok 1525, może nieco później. Nie dysponując pewną datą, jesteśmy skazani jedynie na umowne jubileusze. W 2025 roku przypada właśnie takie umowne pięćsetlecie urodzin wielkiego malarza. W związku z tym chciałbym nieco dokładniej przyjrzeć się jego bogatej twórczości, poświęcając mu cykl trzech wykładów.

 

W pierwszym wykładzie skupię się na obrazie powszechnie uznawanym za arcydzieło Bruegla i jedno z najznakomitszych dzieł sztuki Północy, a mianowicie na „Tańcu wiejskim” ze zbiorów habsburskich w Wiedniu. Na tym przykładzie spróbuję przedstawić swoistą metodę artystyczną Bruegla, a także zmienne sposoby rozumienia jego twórczości. W drugim wykładzie postaram się przedstawić całokształt znanego nam dorobku Bruegla, zarówno jako malarza, jak i grafika, skupiając się na artystycznych i ikonograficznych aspektach tej twórczości. Trzeci wykład dotyczyć będzie społecznych i ekonomicznych uwarunkowań pracy Bruegla, a także recepcji tej twórczości – w jakich warunkach powstawały jego dzieła, dla kogo je tworzył, jak je odbierano za życia malarza, a jak w następnych stuleciach. Wreszcie przyjrzymy się fenomenowi malarskiego rodu zapoczątkowanego przez Pietera Bruegla starszego, a kontynuowanego przez jego synów i wnuków.

prof. Jacek Friedrich

Prowadzący

prof. dr hab. Jacek Friedrich – historyk sztuki, profesor w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego, były dyrektor Muzeum Narodowego w Gdańsku.
Jego zainteresowania badawcze obejmują: dzieje architektury nowoczesnej ze szczególnym uwzględnieniem okresu po 1945 r., dzieje ochrony zabytków, nowożytną i nowoczesną architekturę gdańską, związki pomiędzy kulturą wizualną a ideologiami w XIX i XX w., a także ilustrację książkową w Polsce po 1945 r.
Dużą wagę przywiązuje do popularyzacji kultury artystycznej i architektonicznej.
Za udział w ratowaniu zabytków podczas pożaru kościoła św. Katarzyny odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi.
Opublikował m.in.: „Gdańskie zabytki architektury do końca XVIII wieku” (1997), „Gdańsk dla młodych podróżników” (2005), „Odbudowa Głównego Miasta w Gdańsku w latach 1945-1960” (2015), „Walka obrazów. Przedstawienia wobec idei w Wolnym Mieście Gdańsku (2018).