Opis

O „Klasztorze” pisze się już jako o dziele na miarę Tołstoja czy Dostojewskiego i nie jest to tylko forma promocji. Prilepin należy do pokolenia realistów opisujących nową Rosję i wprawdzie jest dostatecznie sławny, nagradzany, tłumaczony (w Polsce od lat ukazują się jego najważniejsze powieści), to tym razem przeskoczył jeszcze półkę wyżej i puka do drzwi tak zwanej wielkiej powieści rosyjskiej. Sam należy do nielegalnej Partii Narodowo-Bolszewickiej, ale raczej ze względu na niechęć do kapitalizmu niż miłość do bolszewizmu. „Klasztor” to opowieść o jednym z pierwszych łagrów na Wyspach Sołowieckich. Prilepin nie traci jednak odwagi i przenikliwości wielkiego krytyka Rosji, choć tak naprawdę trudno powiedzieć, gdzie kończy się tu obozowa historia, a gdzie zaczyna przypowieść. Proza obozowa to zwykle proza świadectwa, „Klasztor” natomiast to narracja pisana w oparciu o pewne fakty i dokumenty, lecz pozostaje pełnoprawną powieścią. Najważniejsze są tu postawy i charaktery, moralność w zderzeniu z najtrudniejszym wyzwaniem – bezsensownym cierpieniem. W tej imponującej panoramie osobowości najbardziej tajemniczy okazuje się główny bohater Artiom. Być może dlatego, że jest najbardziej szczery. Nie tragizuje, chce żyć, choć nie za wszelką cenę. Prilepin – jak na filozofa rosyjskiej duszy, albo i duszy ludzkiej w ogóle, przystało – śmiało wiąże metafizykę i historię. Jego wizja człowieka należy do tych najmroczniejszych, a przedstawia ją z wielkim, by nie powiedzieć piekielnym, talentem.

Aldona Popkiewicz, tygodnik "Polityka"