Opis

Komunikacja polityczna jest to procesem, poprzez który informacje polityczne są rozpowszechniane oraz powodują wzrost świadomości, ignorancji, manipulacji, zgody, niezgody, aktywności i pasywności obywateli. W wersji skrajnej komunikacja polityczna staje się propagandą: apelowaniem głównie do emocji odbiorców, aby „wyłączyć” ich „rozum”. Opiera się ona na tym, że jeśli obywatele przestaną się zastanawiać, analizować i porównywać informacje, wówczas łatwiej będzie politykom osiągać ich cele. Z reguły: własne cele „w służbie prawdy”.

Ważnym warunkiem przybliżającym ich do tego celu jest „zaszczepienie bezrefleksyjności” czy – jak ujął to Erich Fromm – „sparaliżowanie krytycznego myślenia” obywateli. Polega ono na niszczeniu wszelkich ustrukturalizowanych obrazów świata. Fakty zatracają wówczas jakość, którą mogą posiadać tylko jako części całości, a zachowują jedynie znaczenie abstrakcyjne, symboliczne czy ilościowe. I to właśnie symbole, mają kierować ocenami i działaniami ludzi prowadzonych przez „charyzmatycznych” przywódców.

Język propagandy jest językiem, który ma dzielić lub pozornie jednoczyć. Podział ma określić kim jesteśmy MY, a kim są ONI. W kategoriach moralnych, wartościujących na: lepszych i gorszych, znających prawdę i błądzących. Pozorne jednoczenie opiera się głownie na posługiwaniu się językiem mglistym, świadomie niejasnym, metaforycznym i wieloznacznym. Może on przybierać różne formy Orwellowskiej „nowomowy” – nadawania pojęciom nowych znaczeń. Jest to język, który sprawia, że to co złe wydaje się dobre, coś negatywnego staje się pozytywne, coś nieprzyjemnego zdaje się atrakcyjne lub, co najmniej, tolerowalne. Może to być stosowanie tzw. „zasłon dymnych”, czyli formułowania programów politycznych, aby zredukować zdolności swoich oponentów, jak też wyborców do oceny czy zrozumienia tego, o czym mówią. Może to być także przekonywanie obywateli, że jakieś kwestie polityczne są zbyt skomplikowane, aby przeciętna jednostka mogła je zrozumieć. Przedstawiane są one zatem jako rzekomo bardzo zawiłe, a ich zrozumienie wymaga specjalistycznej wiedzy eksperckiej

Rezultatem tych strategii może być albo cynizm i sceptycyzm wobec wszystkiego co mówią politycy, albo dziecinna wiara we wszystko, co sugerują autorytety. Obroną może być jedynie wysiłek myślenia i wiedza o strategiach, technikach i mechanizmach „sztuki manipulacji politycznej”. Chociaż jest to dosyć bolesne. Jak ujął to pisarz Salman Rushdie: „Nie ma goryczy większej niż gorycz człowieka, który odkrywa, że wierzył w cienie”.

prof. Wojciech Cwalina 

 

 

Prowadzący

prof. dr hab. Wojciech Cwalina – psycholog, wykładowca na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, autor i współautor kilkudziesięciu artykułów opublikowanych w czasopismach polskich i anglojęzycznych, takich jak „Media Psychology”, „Journal of Political Marketing”, „Journalism Studies”, „European Journal of Marketing” i „Journal of Public Affairs”. Zajmuje się psychologią marketingu politycznego, psychologicznymi mechanizmami związanymi z oddziaływaniem mediów masowych na postawy i zachowania społeczeństwa oraz marketingiem środowiskowym. Interesuje się psychologią społeczną, zwłaszcza tym, w jaki sposób spostrzegamy i oceniamy innych ludzi, oraz tym, w jaki sposób można na nich wpływać i bronić się przed perswazją czy manipulacją. Współautor książek „Marketing polityczny. Perspektywa psychologiczna” (2005), „A cross-cultural theory of voter behavior” (2008) i „Political marketing: Theoretical and strategic foundations” (2011) a także „Wieloznaczność w przekazach politycznych” (2015).