Po Zagładzie. Żydzi w Polsce powojennej

[Milionis]

Liczby dotyczące Zagłady, które podał w swoim wystąpieniu profesor Paweł Śpiewak, są przerażające.
Tych, którzy ocaleli bylo zaledwie 10 %. To około 300 tysięcy osób.

Powojenna bieda, brak poczucia bezpieczeństwa, a przede wszystkim,bycie niechcianym w swojej ojczyźnie to bezpośrednie powody decyzji o opuszczeniu Polski.
Stało się to w trzech etapach. Tuż po wojnie, w latach postalinowskich i w 1968 ruszyla fala, chcianej, lub niechcianej żydowskiej emigracji.

Polin-Polska w języku hebrajskim znaczy również "tutaj spocznij".
Można sobie zadawać pytania. Dlaczego Polska stala się wielkim cmentarzem dla narodu żydowskiego? Czy to szczególne położenie geograficzne gdzie idealnie wpasował się program Ostatecznego Rozwiązania?
Czy to wielowiekowe nawarstwienia problemu współbytowania warstwy chłopskiej i żydowskiej niechętnej sobie?
Czy to licytacja kto cierpiał bardziej podczas okupacji?
Profesor zadał pytanie dotyczące tego coby było gdyby nie zdarzyla się wojna? W jakim kierunku poszłaby fala antysemityzmu miedzywojnia?

Polska stała się "krajem wolnym od Żydów".A kultura jidysz to atrakcja bliższa cepeliadzie niż rzeczywistej chęci poznania, jeszcze niedawnych, sąsiadów. Co pozostało? Mozolne poszukiwanie prawdy. Żydowski Instytut Historyczny działa od czasów tuż powojennych. Muzeum Polin, wirtualne sztetle. Opieka państwa polskiego nad miejscami pamięci narodowej.
Treblinki to największy cmentarz w Polsce. 900 tysięcy ofiar.. Profesor wspomniał też o tym, że powojenne sierocince z dziećmi żydowskimi miały regularną zbrojna ochronę. Teraz już rozumiem dlaczego młodzież z Izraela, przyjeżdżająca do Polski, min. na Marsze Śmierci, jest pod czujną ochroną izraelskich komandosów.

[pablo]

Ale może warto by było pokazywać młodym Żydom z Izraela nie tylko obozy śmierci? Niech poznają kraj, w którym żyli ich przodkowie. Jeszcze sporo śladów, czasem nieco zatartych, po ich bytności zostało. To mogłoby przełamać nieco stereotypy na temat Polski i Polaków, które zapewne mają młodzi Izraelczycy. Oczywiście, wśród nas jest 30% antysemitów (takie porażające dane podawał prof. Śpiewak), ale są też Polacy otwarci, myślący i inteligentni. Nie tylko w Akademii 30+. Przynajmniej taką mam nadzieję...

Szkoda tej ostatniej fali emigracji.W 1968 roku wyjechało z Polski kilkanaście tysięcy wykształconych osób. To dla nas duża strata (temu tematowi moglibyśmy się przyjrzeć w spektaklu "Sprawiedliwość" w reż. Michała Zadary w Teatrze Powszechnym).

Żal po tej różnorodnej i wielonarodowościowej Polsce, choć pewnie te relacje między Polakami a Żydami, Ukraińcami, Litwinami, Białorusinami i Tatarami nie zawsze były idealne. Czasem mamy skłonność, aby tę dawną Polskę idealizować, ale różowo tam z pewnością nie było. Ale różnorodność zawsze wydaje mi się ciekawsza, bardziej pobudzająca i rozwijająca niż jednorodność. Polska dla Polaków? Ten projekt nie dla mnie. Sam mam pewnie w żyłach sporo obcej krwi, jak pewnie większość z nas.

Mieszkałem kiedyś przez pół roku w Londynie. W domu, w którym wynajmowałem miejsce do spania, żyli obok siebie Hiszpanie, Ukraińcy, Polacy, Syryjczycy i Mongołowie. Naprawdę było wesoło. I ciekawie . Ile fajnych przekleństw nauczyłem się w różnych językach.

Oczywiście trudno wymagać od wszystkich Polaków, aby ukrywali Żydów w czasie okupacji. Za to groziła śmierć, a jak ma się rodzinę... Wiadomo, każdy chce przeżyć i uratować bliskich. Ale wystarczyło jedynie Żydów na ulicy nie zauważać, zachować neutralną obojętność. Za to przecież nic nie groziło. A jednak niektórzy zauważali. I wydawali ich na zatracenie.