Opis

Który skrzywdziłeś człowieka prostego

Śmiechem nad krzywdę jego wybuchając,

Gromadę błaznów koło siebie mając

Na pomieszanie dobrego i złego,

 

Choćby przed tobą wszyscy się skłonili

Cnotę i mądrość tobie przypisując,

Złote medale na twoją cześć kując,

Radzi że jeszcze dzień jeden przeżyli,

 

Nie bądź bezpieczny. Poeta pamięta.

Możesz go zabić — narodzi się nowy.

Spisane będą czyny i rozmowy.

 

Lepszy dla ciebie byłby świt zimowy

I sznur i gałąź pod ciężarem zgięta.

 

Jak powszechnie wiadomo, fragment z zacytowanego w tym miejscu wiersza Czesława Miłosza umieszczony został na gdańskim pomniku ku czci Poległych Stoczniowców. W ten sposób sztuka w symbiozie z poezją skarciła w 1980 roku władzę, a „gdańskie krzyże” wpisały się na listę artystycznych działań wymierzonych przeciw złu czynionemu przez rządzących.

W roku 1989 z euforią przeżywaliśmy upadek komunizmu. Obalano mury, odchodzili starzy dyktatorzy, opadła „żelazna kurtyna”. Weszliśmy na drogę, o której kiedyś Winston Churchill powiedział „że demokracja jest najgorszą formą rządu, jeśli nie liczyć wszystkich innych form, których próbowano od czasu do czasu”. W tym samym 1989 r. Fukuyama ogłosił koniec historii,  a my  zachłysnęliśmy się odzyskaną wolnością. Szybko jednak okazało się, że nic nie jest nam dane raz i na zawsze, że o demokrację trzeba dbać a o wolność ciągle walczyć, i że nawet nad Ameryką zawisł „brunatny cień”.  

Kiedyś Joseph Beuys, powiedział, że „twórca nie może przejść obok zła obojętnie”. Wydaje się, że ten postulat jednego z najwybitniejszych współczesnych artystów niemieckich ciągle jest aktualny. W przeszłości realizowali go Goya czy Picasso, w swoim czasie polscy artyści związani z tzw. nurtem sztuki krytycznej, dzisiaj widać to w działaniach Pussy Riot, Banksy’ego czy Mariusza Warasa. Jednym słowem w czasie „spadających bomb” sztuka ciągle przypomina nam o obowiązkach wynikających z bycia człowiekiem. 

dr Roman Nieczyporowski 

 

 

Prowadzący

dr Roman Nieczyporowski – historyk i teoretyk sztuki, studiował historię sztuki na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a historię na Uniwersytecie Gdańskim. Członek Zarządu Fundacji im. Dr Katarzyny Cieślak, należy również do Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Polskiego Towarzystwa Estetycznego, Polskiego Towarzystwa Filologicznego, Hembygsförening (Szwedzkiego Towarzystwa Opieki nad Zabytkami) oraz... Polskiego Związku Alpinizmu (jest członkiem Klubu Wysokogórskiego „Trójmiasto”). Pracuje w Międzywydziałowym Instytucie Nauk o Sztuce Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. W obszarze jego zainteresowań badawczych znajdują się kulturowo-społeczne aspekty sztuki współczesnej.