Opis

W 1997 r. premierę miał film dokumentalny Arizona (reż. Ewa Borzęcka). W filmie tym – co przyznała sama reżyserka – dokonano manipulacji, ukazując ludzi ze wsi jako pijaków i nierobów o ograniczonych zdolnościach poznawczych. W XIX w., kiedy znoszono na terenach polskich pańszczyznę, szlachta ubolewała, że głupi wieśniak nie poradzi sobie ze swoją wolnością i zginie bez pana. W XVI w. po raz pierwszy użyto wobec osób z warstwy chłopskiej określenia „cham”. Miało to oznaczać, że chłopi są potomkami biblijnego Chama, na których Noe rzucił przekleństwo, by byli najniższymi sługami swych braci. Tym przezwiskiem przeklęto chłopów jako kastę skazaną na pół-niewolną pracę.

Jak to jest, że wobec tak licznej i zróżnicowanej grupy używamy określeń, jakby byli jedną masą? I to określeń wyłącznie pejoratywnych (ciemną, leniwą, złośliwą, głupią, nieokrzesaną)? W trakcie wykładu postaram się pokazać, w czym tkwią korzenie takiego stosunku do wsi, jak on się zmieniał oraz że nie jest znamienny jedynie dla naszego kraju. 

dr Michał Rauszer

 

Prowadzący

dr Michał Rauszer – etnograf, kulturoznawca, wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego, wielbiciel rock'n'rolla i kina popularnego z lat 80. Naukowo zajmuje się problematyką buntów, rewolucji i kulturowego oporu. Opublikował m.in. "Homo Frajer. Nieświadome wymiary kultury" (2013). Obecnie pracuje nad książką o buntach chłopskich w okresie pańszczyzny.