Opis

Polski Kościół Prawosławny jako jeden z trzech tylko Kościołów autokefalicznych, czyli niezależnych, opowiedział się przeciw uzyskaniu autokefalii przez Ukraiński Kościół Prawosławny (Patriarchatu Kijowskiego). Tym samym stanął po stronie imperialnego „carskosławia” rosyjskiego. Jest to rezultat długiej i dramatycznej drogi, jaką odbyło nasze prawosławie. Drogi, na której Rzeczpospolita toczyła - przegraną ostatecznie - walkę z Rosją (ale też z Turcją, Cesarstwem czy Węgrami) o to, kto będzie sprawował zwierzchność, Wilno czy Moskwa, nad wyznawcami tego wyznania na ziemiach dawnej Rusi Kijowskiej przyłączonych do Korony. Była to to gra bolesna i pełna niezwykłych zwrotów, obfitująca w zdarzenia tragiczne i akty szaleństwa. Polska w niej klęska oznaczała zarazem nie tylko utratę tej religijnej zwierzchności, ale też w końcu upadek idei imperialnego państwa i jego wieloimiennej kultury, co owocuje dzisiaj nostalgiczną mitologią kresową, objawiającą się nierzadko niczym fantomatyczne bóle. Jednocześnie prawosławie w Polsce, doznające tu przez setki lat upokorzeń i prześladowań, czuje się z tego względu wciąż związane z prawosławiem rosyjskim.

prof. Zbigniew Mikołejko

 

Prowadzący

prof. dr hab. Zbigniew Mikołejko – filozof, religioznawca, historyk idei, eseista, kierownik Zakładu Badań nad Religią w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN. Autor ponad 800 tekstów naukowych, m.in. książek: „Mity tradycjonalizmu integralnego" (1998), „Żywoty świętych poprawione" (2001), „W świecie wszechmogącym. O przemocy, śmierci i Bogu" (2009), „We władzy wisielca" (t. 1 – 2013, t. 2 – 2014), „Żywoty świętych poprawione ponownie" (2017), „Między zbawieniem a Smoleńskiem. Studia i szkice o katolicyzmie polskim ostatnich lat" (2018). Napisał także posłowie do polskiego wydania powieści Dana Browna „Kod Leonarda da Vinci", a także wydał autorski tomik wierszy pt. „Gorzkie żale" (2017).